ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ ၂၃

ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ - ၂၃
၂၃။ နာဂဝဂၢ၊ ဆင္

တရားမရိွသူ အမွား၊ တရားရိွသူ သည္းခံ ( ဓ - ၃၂၀ )
ဆင္ေျပာင္ၾကီးဟာ စစ္ေျမျပင္မွာ ေလးဆီက မိမိအေပၚက်ေရာက္လာတဲ့ျမွားကို
မတုန္မလႈပ္ ၾကံ့ၾကံ့ခံသလို -
ငါဟာလည္း
က်ဴးလြန္ေစာ္ကား ျပစ္မွားတဲ့စကားကို သည္းခံမွာပါ။
တကယ္ေတာ့ လူအမ်ားစုဟာ သီလမရိွၾကဘူးေလ။

တိရိစာၦန္ေတာင္ ယဥ္ေက်းရင္အဖိုးတန္ ( ဓ - ၃၂၁ )
ဆံုးမထားလို႕ ယဥ္ေက်းလိမၼာၿပီးတဲ့ ဆင္ျမင္းစတာေတြကိုပဲ
လူစုလူထုရိွရာ ပြဲသဘင္ကို ေဆာင္ယူၾကပါတယ္။
ယဥ္ေက်းၿပီးတဲ့ ဆင္လိမၼာ၊ ျမင္းလိမၼာ စတာေတြကိုပဲ ရွင္ဘုရင္ဟာ စီးပါတယ္။
က်ဴးလြန္ေစာ္ကား ျပစ္မွားတဲ့စကားကို သည္းခံႏိုင္သူဟာ
ယဥ္ေက်းလိမၼာၿပီးျဖစ္လို႕ လူေတြထဲမွာ ထူးျမတ္လွပါတယ္။

ျမင္းလိမၼာ ဆင္လိမၼာထက္ လူလိမၼာက ပိုျမတ္တာ ( ဓ - ၃၂၂ )
အႆထိုရ္ျမင္း၊ အာဇာနည္ျမင္း၊ သိေႏၶာျမင္း၊
ကုဉၨရမဟာဆင္ေျပာင္ၾကီး --- စတာေတြဟာ
ယဥ္ေက်းလိမၼာၿပီးမွ ျမတ္တာပါ။
ကုိယ့္စိတ္ကို ဆံုးမလို႕ ယဥ္ေက်းလိမၼာၿပီးသူဟာ
အဲဒီ ျမင္းလိမၼာ၊ ဆင္လိမၼာေတြထက္ သာလြန္မြန္ျမတ္ပါတယ္။
၃၂၀. အတၱဒ႑ဝတၳဳ (၃၂၀၊ ၃၂၁၊ ၃၂၂)
အဟံ  နာေဂါဝ သဂၤါေမ၊ စာပေတာ ပတိတံ သရံ။
အတိဝါက်ံ တိတိကၡိႆံ၊ ဒုႆီေလာ ဟိ ဗဟုဇၨေနာ။
၃၂၁. ဒႏၲံ နယႏၲိ သမိတႎ၊ ဒႏၲံ ရာဇာဘိ႐ူဟတိ။
ဒေႏၲာ ေသေ႒ာ မႏုေႆသု၊ ေယာတိဝါက်ံ တိတိကၡတိ။
၃၂၂. ဝရမႆတရာ ဒႏၲာ၊ အာဇာနီယာ စ  သိႏၶဝါ။
ကုၪၨရာ စ  မဟာနာဂါ၊ အတၱဒေႏၲာ တေတာ ဝရံ။

23. Nāgavagga: The Elephant
320. As an elephant in the battlefield withstands arrows shot from bows all around,
even so shall I endure abuse. There are many, indeed, who lack virtue.
321. A tamed elephant is led into a crowd, and the king mounts a tamed elephant.
Best among men is the subdued one who endures abuse.
322. Excellent are well-trained mules, thoroughbred Sindhu horses
and noble tusker elephants. But better still is the man who has subdued himself.

မဂၢင္ယာဉ္ၾကီး အမွန္စီး နိဗၺာန္ခရီးသြား ( ဓ - ၃၂၃ )
မေရာက္ဖူးေသးတဲ့အရပ္ (နိဗၺာန္)ကို
ဒီ(ဆင္ ျမင္း ရထား စတဲ့)ယာဥ္ေတြႏွင့္ မသြားေရာက္ႏုိင္ပါဘူး။
ကိုယ့္စိတ္ကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆံုးမလို႕ ယဥ္ေက်းၿပီးသူဟာ
ယဥ္ေက်းလိမၼာတဲ့စိတ္ႏွင့္ နိဗၺာန္ကို သြားေရာက္ႏိုင္မွာပါ။

၃၂၃. ဟတၳာစရိယပုဗၺကဘိကၡဳဝတၳဳ (၃၂၃)
န ဟိ ဧေတဟိ ယာေနဟိ၊ ဂေစၧယ် အဂတံ ဒိသံ။
ယထာတၱနာ သုဒေႏၲန၊ ဒေႏၲာ ဒေႏၲန ဂစၧတိ။

323. Not by these mounts, however, would one go to the Untrodden Land (Nibbāna),
as one who is self-tamed goes by his own tamed and wellcontrolled mind.

သံေယာဇဉ္ေၾကာင့္ ပင္ပန္း၏ ( ဓ - ၃၂၄ )
ဓနပါလဆင္ေျပာင္ၾကီးဟာ
ျပင္းထန္တဲ့ မုန္ယိုၿပီး တားျမစ္ဖို႕ခက္ခဲပါတယ္။ အဖမ္းခံရၿပီး အစာမစားႏုိင္ပါဘူး။
ဆင္မိခင္ရိွရာ ေတာအုပ္ကိုပဲ
တမ္းတမ္းတတ အမွတ္ရေနပါေတာ့တယ္။

၃၂၄. ပရိဇိဏၰျဗာဟၼဏပုတၱဝတၳဳ (၃၂၄)
ဓနပါေလာ နာမ ကုၪၨေရာ၊ ကဋဳကေဘဒေနာ ဒုႏၷိဝါရေယာ။
ဗေဒၶါ ကဗဠံ န ဘုၪၨတိ၊သုမရတိ နာဂဝနႆ ကုၪၨေရာ။

324. Musty during rut, the tusker named Dhanapālaka is uncontrollable.
Held in captivity, the tusker does not touch a morsel,
but only longingly calls to mind the elephant forest.

လူလား ဝက္လား သတိထား ( ဓ - ၃၂၅ )
အစားၾကီးၿပီး ထုိင္းမိႈင္းေလးလံအိပ္ငိုက္သူဟာ လူးလိွမ့္ၿပီးမွ အိပ္ရပါတယ္။
အစာေကၽြးၿပီး ေမြးျမဴထားရတဲ့ အိမ္ဝက္ၾကီးလိုေပါ့။
(အစားၾကီး အအိပ္ၾကီးၿပီး) ပညာနည္းပါးသူဟာ
(အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱလကၡဏာ မဆင္ျခင္ႏုိင္လို႕)
အဖန္ဖန္တလဲလဲ ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာ ပဋိသေႏၶ ေနရပါတယ္။

၃၂၅. ပေသနဒီေကာသလဝတၳဳ (၃၂၅)
မိဒၶီ ယဒါ ေဟာတိ မဟဂၣေသာ စ၊ နိဒၵါယိတာ သမၸရိဝတၱသာယီ။
မဟာဝရာေဟာဝ နိဝါပပုေ႒ာ၊ ပုနပၸဳနံ ဂဗ႓မုေပတိ မေႏၵာ။

325. When a man is sluggish and gluttonous,
sleeping and rolling around in bed like a fat domestic pig,
that sluggard undergoes rebirth again and again

သတိ ပညာ ခၽြန္းပမာ၊  စိတ္ဆင္ရိုင္းကို ဆံုးမပါ။ ( ဓ - ၃၂၆ )
ဒီစိတ္ဟာ ေရွးအခါက ၾကိဳက္ရာအာရံုမွာ၊ အလိုရိွတုိင္းခ်မ္းသာရာမွာ
လွည့္လည္လိုက္စား ေပ်ာ္ပါးခဲ့ၿပီ။
ခၽြန္းကိုင္တဲ့ဆင္ထိန္းဟာ မုန္ယစ္တဲ့ဆင္ဆိုးၾကီးကို ဆံုးမနွိပ္ကြပ္သလို -
ငါဟာလည္း အခုပဲ မေကာင္းတဲ့စိတ္ကို
သင့္ေတာ္မွန္ကန္တဲ့ နွလံုးသြင္းႏွင့္ (သတိ ပညာ ႏွင့္) ႏိွပ္ကြပ္ဆံုးမပါ့မယ္။

၃၂၆. သာႏုသာမေဏရဝတၳဳ (၃၂၆)
ဣဒံ  ပုေရ စိတၱမစာရိ စာရိကံ၊ ေယနိစၧကံ ယတၳကာမံ ယထာသုခံ။
တဒဇၨဟံ နိဂၢေဟႆာမိ ေယာနိေသာ၊ ဟတၳိပၸဘိႏၷံ ဝိယ အကၤုသဂၢေဟာ။

326. Formerly this mind wandered about as it liked,
where it wished and according to its pleasure, but now I shall thoroughly master it
with wisdom as a mahout controls with his ankus an elephant in rut.

အခြင့္သာတုန္းမွာ ရုန္းထြက္ပါ ( ဓ - ၃၂၇ )
မေမ့ေလ်ာ့ျခင္း အပၸမာဒတရားမွာ ေပ်ာ္ေမြ႕ၾကပါ။
စိတ္ကို အစဥ္အျမဲ ေစာင့္ေရွာက္ၾကပါ။
ညြန္နစ္ေနတဲ့ ဆင္ၾကီးဟာ ကုိယ့္ကိုယ္ကို ထုတ္ေဆာင္သလို -
ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကိေလသာညြန္ကေန ထုတ္ဆယ္ၾကပါ။

၃၂၇. ပါေဝယ်ကဟတိၳဝတၳဳ (၃၂၇)
အပၸမာဒရတာ ေဟာထ၊ သစိတၱမႏုရကၡထ။
ဒုဂၢါ ဥဒၶရထတၱာနံ၊ ပေကၤ သေႏၷာဝ ကုၪၨေရာ။

327. Delight in heedfulness! Guard well your thoughts! Draw yourself out of this bog of evil,
even as an elephant draws himself out of the mud.

အေဖာ္မြန္ ( ဓ - ၃၂၈ )
ပညာရင့္က်က္၊ သမာဓိျမဲခိုင္၊ အေနအထိုင္ေကာင္းမြန္တဲ့
အတူက်င့္ေဖာ္ မိတ္ေဆြကို ရမယ္ဆိုရင္၊
အဲဒီမိတ္ေဆြနဲ႕အတူ
ေဘးရန္အားလံုးကို လႊမ္းမိုးေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး
ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ သတိတရားႏွင့္ က်င့္ၾကံေနထိုင္သင့္ပါတယ္။

တစ္ကိုယ္ေတာ္ ( ဓ - ၃၂၉ )
ပညာရင့္က်က္၊ သမာဓိျမဲခိုင္၊ အေနအထိုင္ေကာင္းမြန္တဲ့
အတူက်င့္ေဖာ္ မိတ္ေဆြကို မရခဲ့ရင္ -
တစ္ေယာက္တည္း တစ္ကိုယ္ေတာ္ပဲ က်င့္သင့္ပါတယ္။
ရွင္ဘုရင္ဟာ ေအာင္ႏိုင္ၿပီးတဲ့ တုိင္းျပည္ကို စြန္႕ခြာထြက္သြားသလို၊
မာတဂၤဆင္မင္းဟာ ေတာထဲမွာ
တစ္ေကာင္တည္း လွည့္လည္ေနထိုင္သလိုေပါ့။

အေဖာ္မြန္ မေတြ႕ရင္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ေန၊ ကိုယ့္တရားဟာ ကိုယ့္မိတ္ေဆြ
( ဓ - ၃၃၀ )
(လူမိုက္နဲ႕ မေပါင္းဘဲ) တစ္ေယာက္တည္း က်င့္ရတာက ျမတ္ပါတယ္။
လူမိုက္မွာ မိတ္ေဆြဂုဏ္အဂၤါေတြ မရိွလို႕ပါပဲ။
(လူမုိက္နွင့္ေပါင္းၿပီး) မေကာင္းတာေတြ မလုပ္မိပါေစနဲ႕။
တစ္ကိုယ္ေတာ္ပဲ က်င့္ပါ။
မာတဂၤဆင္မင္းဟာ ေတာအုပ္ထဲမွာ တြယ္တာမဲ့ ေၾကာင့္ၾကမဲ့
ေအးေအးေဆးေဆး လွည့္လည္ေနထုိင္သလိုေပါ့။

၃၂၈. သမၺဟုလဘိကၡဳဝတၳဳ (၃၂၈၊ ၃၂၉၊ ၃၃၀)
သေစ လေဘထ နိပကံ သဟာယံ၊ သဒၶႎ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ။
အဘိဘုယ် သဗၺာနိ ပရိႆယာနိ၊ စေရယ် ေတနတၱမေနာ သတီမာ။
၃၂၉. ေနာ ေစ လေဘထ နိပကံ သဟာယံ၊ သဒၶႎ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ။
ရာဇာဝ ရ႒ံ ဝိဇိတံ ပဟာယ၊ ဧေကာ စေရ မာတဂၤရေညဝ နာေဂါ။
၃၃၀. ဧကႆ စရိတံ ေသေယ်ာ၊ နတၳိ ဗာေလ သဟာယတာ။
ဧေကာ စေရ န စ ပါပါနိ ကယိရာ၊ အေပၸါႆုေကၠာ မာတဂၤရေညဝ နာေဂါ။

328. If for company you find a wise and prudent friend who leads a good life, you should,
overcoming all impediments, keep his company joyously and mindfully.
329. If for company you cannot find a wise and prudent friend who leads a good life, then,
like a king who leaves behind a conquered kingdom, or
like a lone elephant in the elephant forest, you should go your way alone.
330. Better it is to live alone; there is no fellowship with a fool. Live alone and do no evil;
be carefree like an elephant in the elephant forest.

ခ်မ္းသာျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ( ဓ - ၃၃၁၊ ၃၃၂၊ ၃၃၃ )
အေရးၾကံဳတဲ့အခါ မိတ္ေဆြရိွတာ ခ်မ္းသာပါတယ္။
ရတာေလးနဲ႕ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲ ေက်နပ္တာ ခ်မ္းသာပါတယ္။
ေသခါနီးမွာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ရိွတာ ခ်မ္းသာပါတယ္။
ဝဋ္ဆင္းရဲအားလံုးကို စြန္႕ပယ္ႏုိင္တာ (နိဗၺာန္ ဟာ) ခ်မ္းသာပါတယ္။

ေလာကမွာ အေမကို ရိုရိုေသေသ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးတာဟာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းပါ။
အေဖကို ရိုရိုေသေသ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးတာဟာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းပါ။
ေလာကမွာ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ရိုရိုေသေသ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးတာဟာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းပါ။
(ကိေလသာၿငိမ္းသူေတြကို ရိုရိုေသေသ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးတာဟာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းပါ။)
မေကာင္းမႈေတြကို ပထုတ္ၿပီးတဲ့ (ျမတ္ဗုဒၶ၊ ပေစၥကဗုဒၶါႏွင့္ ရဟႏၱာ စတဲ့) သူေတာ္စင္ေတြကို ရိုရိုေသေသ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးတာဟာ ခ်မ္းသာေၾကာင္းပါ။

သီလရိွတာဟာ အိုတဲ့အထိ ခ်မ္းသာပါတယ္။
သဒၶါတရား တည္ၾကည္ခုိင္ျမဲတာဟာ ခ်မ္းသာပါတယ္။
ပညာရရိွတာဟာ ခ်မ္းသာပါတယ္။
မေကာင္းမႈေတြကို မျပဳတာဟာ ခ်မ္းသာပါတယ္။

၃၃၁. မာရဝတၳဳ (၃၃၁၊ ၃၃၂၊ ၃၃၃)
အတၳမွိ ဇာတမွိ သုခါ သဟာယာ၊ တ႒ီ သုခါ ယာ ဣတရီတေရန။
ပုညံ သုခံ ဇီဝိတသခၤယမွိ၊ သဗၺႆ ဒုကၡႆ သုခံ ပဟာနံ။
၃၃၂. သုခါ  မေတၱယ်တာ ေလာေက၊ အေထာ ေပေတၱယ်တာ သုခါ။
သုခါ သာမညတာ ေလာေက၊ အေထာ ျဗဟၼညတာ သုခါ။
၃၃၃. သုခံ ယာဝ ဇရာ သီလံ၊ သုခါ သဒၶါ ပတိ႒ိတာ။
သုေခါ ပညာယ ပဋိလာေဘာ၊ ပါပါနံ အကရဏံ သုခံ။

331. Good are friends when need arises; good is contentment with just what one has;
good is merit when life is at an end, and good is the abandoning of all suffering
(through Arahantship).
332. In this world, good it is to serve one’s mother, good it is to serve one’s father,
good it is to serve the monks, and good it is to serve the holy men.
333. Good is virtue until life’s end, good is faith that is steadfast,
good is the acquisition of wisdom, and good is the avoidance of evil.
#Dhammapada Parli Myanmar English
#Teaching of BUDDHA #BUDDHA Vacana

#Dhammapada Translated By #Acharya Buddharakkhita
#ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼပဒ #ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ #အရွင္ဉာဏဝရ(ပါရမီ) ပူေဇာ္ပါသည္။

The Dhammapada - The Buddha's Path of Wisdom.
translated from the Pali by Acharya Buddharakkhita.

The Dhammapada is the best known and most widely esteemed text in the Pali Tipitaka, the sacred scriptures of Theravada Buddhism. The work is included in the Khuddaka Nikaya ("Minor Collection") of the Sutta Pitaka, but its popularity has raised it far above the single niche it occupies in the scriptures to the ranks of a world religious classic. Composed in the ancient Pali language, this slim anthology of verses constitutes a perfect compendium of the Buddha's teaching, comprising between its covers all the essential principles elaborated at length in the forty-odd volumes of the Pali canon.