Monday, February 13, 2017

ဓမၼပဒဂုဏ္ရည္

ဓမၼပဒဂုဏ္ရည္
**************************

ဓမၼပဒပါဠိေတာ္သည္ ပိဋကသံုးပံု နိကယ္ငါးရပ္တြင္ ခုဒၵကနိကယ္၌ ပါ၀င္ေသာ က်မ္းစာျဖစ္ပါသည္။ ဓမၼပဒဟူသည္- (ဓမၼ=တရားေတာ္တို ့၏ + ပဒ=အေပါင္းအစု၊ တရားေတာ္အေပါင္းအစု) ဟုအဓိပၸါယ္ရပါသည္။

တရားပေဒသာ တရားညြန္ ့ေပါင္းက်မ္းႀကီးဟုလည္း ေခၚဆိုသင့္ပါသည္။
ဤဓမၼပဒက်မ္းႀကီး၌ ေလာကုတၱရာ မဂ္ ဖိုလ္ နိဗၺာန္ တရားမ်ားဆိုင္ရာ ပါ၀င္ေဟာႀကားထားပါသည္။ ယင္းတရားေတာ္ကို ဦးတည္၍ လူမႈေရး၊ ႀကီးပြားေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး စသည့္ေလာကီေရးရာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ တရားေတာ္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းေဟာႀကား ထားပါသည္။

ထို ့ေၾကာင့္ ဓမၼပဒဟူေသာ ပါဠိဘာသာအမည္ကို တရားေတာ္ညြန္ ့ေပါင္းက်မ္းႀကီးဟူ၍ ေခၚဆိုသင့္ပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဤဓမၼပဒ ပါဠိေတာ္ဂါထာမ်ားျဖင့္ သတၱ၀ါ အနႏ ၱတို ့အား ကိေလသာအမိုက္အမဲတို ့ကို ဖ်က္ခြဲေတာ္မူေစ၍ နိဗၺာန္သို ့ ပို ့ေဆာင္ေတာ္မူခဲ့သည္။ မိခင္သည္ ငိုေႀကြးေနေသာသားငယ္ကို ႏို ့ခ်ိဳတိုက္ေကၽြးကာ သီခ်င္းဆို၍အငိုတိတ္ေစသကဲ့သို ့ ဘုရားရွင္သည္လည္း ကိေလသာျဖင့္ ငိုေႀကြးေနရသည့္ သတၱ၀ါအမ်ားအား ဤဓမၼပဒႏို ့ခ်ိဳေဒသနာကို တိုက္ေကၽြးေတာ္မူ၍ ဓမၼဂီတျဖင့္ ကိေလသာအငိုကို တိတ္ေစေတာ္မူခဲ့ေပသည္။

ဤဓမၼပဒလာ ဂါထာမ်ားကို ႀကားနာရေလသျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အျဖစ္သို ့ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသူမ်ားမွာ အေသာကမင္းႏွင့္ အေနာ္ရထာမင္းတို ့ျဖစ္ႀကပါသည္။

အေသာကမင္းႀကီး
------------------

ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၀ ခန္ ့ကျမတ္ဗုဒၶ၏ အဆံုးအမ သာသနာေတာ္ႀကီး ေပ်ာက္သုဥ္းလုနီးနီး ျဖစ္၍ မိစၦာ၀ါဒီမ်ား ဖိစီးလႊမ္းမိုး ႀကီးစိုးေနခ်ိန္တြင္ သာသနာျပဳပုဂၢိဳလ္ အစစ္အမွန္ကို ရွာႀကံလိုလားေသာ အေသာကမင္းတရားႀကီးသည္ စိတ္ေျပလက္ေပ်ာက္ ေလေသာက္တံခါးကိုဖြင့္ကာ အျပင္ေလာက သြားလာလႈပ္ရွားေနႀကပံုမ်ားကို ႀကည့္ရႈေနစဥ္

၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတာ္ႏွင့္အညီ နန္းရင္ျပင္၌ ျဖည္းညွင္းစြာ လွမ္းႀကြ၍သြားေသာ သာသနာ့က်က္သေရေဆာင္ နိေျဂာဓသာမေဏကို နန္းေတာ္သို ့ပင့္ဖိတ္ေစ၍ လွဴဖြယ္၀တၳဳအစုစုျဖင့္ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းပူေဇာ္ၿပီးေနာက္ နိေျဂာဓသာမေဏ မိန္ ့ေတာ္ေခၽြသည့္ " အပၸမာေဒါ အမတံ ပဒံ" အစရွိေသာ ဂါထာတရား နာႀကားရ၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

အေနာ္ရထာမင္းႀကီး
--------------------

သာသနာႏွစ္ ၁၅၆၁ ခုႏွစ္သို ့ ေရာက္ေသာအခါ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္တြင္ အရည္းႀကီးတို ့၏ မသင့္မေလွ်ာ္ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းသည့္ အက်င့္ယုတ္မ်ားကို ေတြ ့ျမင္ရေသာအခါ ဘုန္းကံပါရမီ ရင့္သန္ေသာသူ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုအရည္းႀကီးတို ့အား မၾကည္ညိဳမႏွစ္သက္ႏိုင္ ရွိခဲ့ေလသည္။

ယင္းသို ့ျဖစ္စဥ္မွာပင္ ေတာလိုက္မုဆိုးတစ္ေယာက္သည္ ထူးဆန္းသည့္အ၀တ္အစားကို ဆင္ယင္ထားသည့္ အရွင္ဓမၼဒႆီဘြဲ ့ေတာ္ရွိသည့္ ရွင္အရဟံကို ပင့္ေဆာင္လာရာ ၾကည္ညိဳဖြယ္ အတိရွိေသာ ထိုရွင္အရဟံကိုယ္ေတာ္ျမတ္အား ဖူးျမင္လိုက္ရေသာ အေနာ္ရထာဘုရင္သည္

အရည္းႀကီးမ်ားႏွင့္ မိုးႏွင့္ေျမအလား အလြန္ကြာျခားေႀကာင္း သိရွိျမင္ေတြ ့ ၾကည္ညိဳသဒၶါတရား ျဖစ္ပြားကာ ပစၥည္းေလးပါးလ်ဴဒါန္းပူေဇာ္၍ အရွင္ျမတ္၏ဆရာျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ့ဟု ေတာင္းပန္ေသာအခါ

ရွင္အရဟံသည္ " အပၸမာေဒါ အမတ ံပဒံ " အစခ်ီေသာ ဤဓမၼပဒဂါထာေတာ္ျမတ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူၿပီးေနာက္ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ သာသနာေတာ္၌ သက္၀င္ယံုၾကည္ သရဏဂံုတည္ကာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ျဖစ္ခဲ့ရေလသည္။

ဆရာေတာ္ အရွင္စႏၵိမာ (သာသနာေရးဦးစီးဌာန)

ဓမၼပဒေၾကာင့္ ဘဝေျပာင္းခဲ့သူ
သာသနာ့အာဇာနည္ ဦးေလာကနာထ
=========================

ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ျဖစ္ေသာ ဆာဗာတိုေရစီအိုဖီသည္ ... အီတလီႏိုင္ငံ၊ မီလန္ၿမိဳ႕ တြင္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳေနထိုင္ခဲ့သည္။ သူသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ကိုလံဗီယာတကၠသိုလ္မွ ဘီအက္စ္စီ ဘြဲ႕ရ ေခတ္ပညာတတ္ တစ္ဦး ပင္ျဖစ္သည္။

တစ္ေန႕တြင္ ခရစၥမတ္လက္ေဆာင္ အျဖစ္ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ ဓမၼပဒစာအုပ္ေလး တစ္အုပ္ကို ေပးလိုက္သည္။ ထို ဓမၼပဒ ကိုဖတ္ရင္းမွ မည္သူမွ တရားမေဟာဘဲ ၊ မစည္းရံုးဘဲ .. အလုိလို ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။

(ဗုဒၶ၏ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ေသာ တရားေတာ္တို႕တြင္ ဓမၼပဒသည္ကား ႏိုင္ငံျခားဘာသာျခားတို႕အႏွစ္သက္ဆံုး တရားပါေပ။)

အႏွစ္သာရျပည့္ဝေသာ ဓမၼမ်ားစြာကိုေဖာ္ျပထားေသာ ထို ဓမၼပဒ က်မ္းစာအုပ္ေလးျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္လာေသာ ဆာဗာတိုေရစီအိုဖီသည္ အသက္ထက္ဆံုး ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္အျဖစ္ကို ခံယူလိုက္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို အျမဲေနရာဌာနအျဖစ္ထားကာ ကမာၻကို သံုးပတ္ ပတ္မိသည္အထိ သာသနာျပဳျခင္းမွာ ဘာသာျခားအျဖစ္ႏွင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေသာ မိဘႏွစ္ပါးသည္ ျဖစ္ရာ ဘဝ၊ ျဖစ္ရာ ေဒသမွ သူ႕တရားကို နာယူကာ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေစခ်င္ေသာေၾကာင့္ဟု ပါ၏။

တစ္ခါကလည္း ဝမ္းဗိုက္မွာျဖစ္သာ ေရာဂါတစ္ခုေၾကာင့္ခြဲစိတ္ကုသရန္ အီတလီသို႕ ေခတၱျပန္ၾကြရသည္။ ေရာဂါေပ်ာက္၍ ျပန္မည္အျပဳတြင္ ...
ဘာသာျခားျဖစ္ေသာ ဦးေလးႏွင့္ေဆြမ်ိဳးတစ္စုက သူတို႕ဘာသာကို စြန္႕ပစ္သည့္အျပင္ တျခားဘာသာ၏ ရဟန္းအျဖစ္သို႕ပင္ တက္ေရာက္ျခင္းကို မေက်နပ္သျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ျပန္သြားခြင့္မျပဳႏိုင္ ၊ အီတလီမွာပင္ ေနရမည္ ဟု အက်ပ္ကိုင္ၾကေလသည္။

ထိုအခါက ရွင္ေလာကနာထ တစ္ျဖစ္လဲ ဘုန္းႀကီးေလးက ဗုဒၶဘာသာရဟန္းအျဖစ္ႏွင့္ သာသနာမျပဳရလွ်င္ ေသျခင္းကမွ ျမတ္ေသးသည္ဟု အဓိ႒ာန္ျပဳကာ အစားအစာမ်ား လံုးလံုးမစားေတာ့ျခင္းျဖင့္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားကို အႏုနည္းျဖင့္ တုန္႕ျပန္လိုက္ပါသည္။

ေလးငါးရက္ရွိ၍ လူလည္း ေမ်ာ့ေမ်ာ့က်န္ေသာ အခါမွ ေဆြမ်ိဳးမ်ားလည္း အေလ်ာ့ေပးၿပီး ျပန္ခြင့္ေပးရပါေတာ့သည္။ ထိုသို႕ျပန္ခြင့္ေပးေသာ္လည္း လမ္းစရိတ္ မေပးသျဖင့္ - - -
အီတလီ၊ ျပင္သစ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ယူဂိုစလားဗီးယား၊ ဘူလ္ေဂးရီးယား၊ တူရကီ၊ ဆီးရီးယား၊ ပါလက္စတိုင္း၊ အိႏၵိယ
ဟူေသာ ႏိုင္ငံဆယ္ႏိုင္ငံ ကို ရွစ္လ ေက်ာ္ၾကာေျခလ်င္ျဖတ္သန္း၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ အေရာက္ျပန္ခဲ့ရပါသည္။

ဓူတင္ ၁၃ ပါးကိုလည္း အျမဲေဆာင္ကာ ဘယ္ေသာ အခါမွ ဖိနပ္မစီး ၊ ထီးမေဆာင္းပါေပ။
အသားငါးကိုလည္း အသက္ထက္ဆံုးေရွာင္ၾကဥ္၍ သဗၺတၳကမၼ႒ာန္း ေခၚ ေမတၱာဘာဝနာကို အထူးတလည္ပြားမ်ားေတာ္မူပါသည္။

ဆရာေတာ္၏ ေမတၱာဦးစီးေသာ အဆံုးအမေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ခဲ့ၾကေသာ ဘာသာျခားမ်ားမွ မနည္းလွေပ။
အီတလီ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဆရာေတာ္ ဦးေလာကနာထသည္ ဗုဒၶသာသနာ ကမာၻအႏွံ႕ျပန္႕ပြားေအာင္ မေနမနား၊ သာသနာျပဳရင္း ျပင္ဦးလြင္ျမိဳ႕တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

"ေမတၱာရွင္(ေရႊျပည္သာ)" ၏ "မ်က္ရည္မက်ခင္သိေစခ်င္" စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

ဓမၼပဒဟူသည္
**********

ဓမၼဟူသည္ တရား၊ ပဒဟူသည္ ပုဒ္ျဖစ္သည္။ တရားဟူသည္ သဘာ၀က်စြာ ျဖစ္တည္ေပၚေပါက္လာေသာ အေၾကာင္းႏွင့္ အက်ိဳးမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေၾကာင္းႏွင့္ အက်ိဳးမ်ားကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က သူ၏မ်က္ေမွာက္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္တြင္ အေျခခံလ်က္ လူပုဂိဳလ္ ၊ ရဟန္း ပုဂိဳလ္တုိ႕အား အက်ယ္ေ၀ဖန္ ေဟာၾကားခဲ့သည္။ အက်ဥ္းခ်ံဳးကာ ဥပေဒသအျဖစ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္လည္း ေဟာၾကားခဲ့သည္ ။ ထုိအႏွစ္ခ်ဳပ္ကေလးမ်ားသည္ ဓမၼပဒ ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ ထင္ရွားေသာ တရားပုဒ္ေလးမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ထုိတရားပုဒ္ေလးမ်ားကို ေရွးယခင္က ရဟႏၱာအရွင္တုိ႕က ေပါင္းစုညီညာ ရြတ္ဆုိကာ သဂၤါယနာ တင္ခဲ့ၾကသည္ ။ တဖန္ေႏွာင္းေခတ္လူမ်ားက ေက်ာက္ထက္အကၡရာ ၊ စာရြက္အကၡရာ တင္ခဲ့ၾကသည္။ ဘာသာအသီးသီးသို႕လည္း ျပန္ဆုိခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္၏ ႏွစ္ေပါငး္ ၂၅၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က ဓမၼပဒ ဟူသည္႕ တရားအႏွစ္ခ်ဳပ္စာပိုဒ္ေလးမ်ားသည္ ယခု ကြ်ႏု္ပ္တုိ႕၏ မ်က္ေမွာက္သို႕ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေရာက္လာရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ထုိစာပိုဒ္ေလးမ်ားသည္ ဖတ္ေကာင္းရံု ၊ သိရရံုုမွ်သာ မဟုတ္ ။ ဖတ္ရွဳျပီးေနာက္ လိုက္နာက်င့္ၾကံက်ိဳးကုပ္ အားထုတ္ပါက အလုပ္၏ အရည္အေသြးအေလ်ာက္ အက်ိဳးတရားေပၚေပါက္ႏုိင္သည္႕ စာပိုဒ္ေလးမ်ားျဖစ္ေပသည္။

Dhammapada
**********

Dhammapada is a collection of the teachings of the Buddha expressed in clear, pithy verses. These verses were culled from various discourses given by the Buddha in the course of forty-five years of his teaching, as he travelled in the valley of the Ganges (Ganga) and the sub-mountain tract of the Himalayas. These verses are often terse, witty and convincing. Whenever similes are used, they are those that are easily understood even by a child, e.g., the cart's wheel, a man's shadow, a deep pool, flowers. Through these verses, the Buddha exhorts one to achieve that greatest of all conquests, the conquest of self; to escape from the evils of passion, hatred and ignorance; and to strive hard to attain freedom from craving and freedom from the round of rebirths. Each verse contains a truth (dhamma), an exhortation, a piece of advice.

World Of Wisdom

ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ ၁၃

ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ - ၁၃
ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓမၼပဒ ၁၃။ ေလာကဝဂၢ၊ ေလာက

သံသရာ မရွည္ပါေစနဲ႕ ( ဓ- ၁၆၇ )
ယုတ္ညံ့တဲ့တရား ကို မေပါင္းေဖာ္ မမွီဝဲပါနဲ႕။
ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းႏွင့္ အတူမေနပါနဲ႕။
မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆကို အားရႏွစ္သက္ မွီဝဲမေနပါနဲ႕။
ေလာကသံသရာၾကီးပြားေရး သက္သက္အတြက္ပဲ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။

၁၆၇.  ဒဟရဘိကၡဳဝတၳဳ (၁၆၇)
ဟီနံ ဓမၼံ န ေသေဝယ်၊ ပမာေဒန န သံဝေသ။
မိစၧာဒိ႒ႎ န ေသေဝယ်၊ န သိယာ ေလာကဝၯေနာ။

13. Lokavagga: The World 167. Follow not the vulgar way; live not in heedlessness;
hold not false views; linger not long in worldly existence.



တရားက်င့္မွ ခ်မ္းသာရ ( ဓ- ၁၆၈ )
( ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ ရဟႏၱာတို႕ အေလးအျမတ္ ျပဳက်င့္အပ္တဲ့ ဆြမ္းခံၾကြျခင္းမွာ မေမ့ေလ်ာ့သင့္ပါဘူး။ )
ထၾကြႏိုးၾကားပါ။ မေမ့ေလ်ာ့ပါနဲ႕။
ေကာင္းမြန္ျမင့္ျမတ္တဲ့ တရားကို က်င့္ပါ။
တရားက်င့္သူဟာ ဒီေလာကမွာေရာ ေနာင္တမလြန္ေလာကမွာပါ
ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနရပါတယ္။

သုစရိုက္တရားကို က်င့္ပါ။
ဒုစရိုက္တရားကို မက်င့္ပါနဲ႕။
တရားနွင့္ေနသူဟာ ဒီဘဝေရာ ေနာက္ဘဝပါ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနရပါတယ္။

၁၆၈. သုေဒၶါဒနဝတၳဳ (၁၆၈၊ ၁၆၉)
ဥတၱိေ႒ နပၸမေဇၨယ်၊ ဓမၼံ သုစရိတံ စေရ။
ဓမၼစာရီ သုခံ ေသတိ၊ အသၼႎ ေလာေက ပရမွိ စ။
၁၆၉. ဓမၼံ  စေရ သုစရိတံ၊ န နံ ဒုစၥရိတံ စေရ။
ဓမၼစာရီ သုခံ ေသတိ၊ အသၼႎ ေလာေက ပရမွိ စ။

168. Arise! Do not be heedless! Lead a righteous life.
The righteous live happily both in this world and the next.
169. Lead a righteous life; lead not a base life. The righteous live happily both in this world and the next.

ေရပြက္၊ တံလွ်ပ္၊ မ်က္လွည့္ပမာ - ရုပ္နာမ္ခႏၶာ ျဖစ္ပ်က္ပါ။ ( ဓ- ၁၇၀ )
(ေရျပင္အထက္ ခဏတက္တဲ့) ေရပြက္ကို (ျဖစ္ၿပီးပ်က္တယ္လို႕) ၾကည့္ျမင္သလို၊
ရုပ္နာမ္ခႏၶာကို (ျဖစ္ၿပီးပ်က္တယ္လို႕) ၾကည့္ျမင္ပါ။
( ေရအိုင္ငယ္လို႕ ထင္မွတ္မွားေစတဲ့) တံလွ်ပ္ကို
(အႏွစ္သာရ မရိွပါလားလို႕) ၾကည့္ျမင္သလို၊
ရုပ္နာမ္ခႏၶာကို (ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြား  အႏွစ္သားမရိွပါလားလို႕) ၾကည့္ျမင္ပါ။
ဒီလို (ေရပြက္ပမာ ျဖစ္ၿပီးပ်က္တာ၊ တံလွ်ပ္အသြင္ ထင္တိုင္းမဟုတ္ပါ -
ေပါင္းစုစပ္တြဲ အစိုင္ခဲထင္ရ ရုပ္နာမ္ခႏၶာဆိုတဲ့ ) ေလာကကို
ၾကည့္ရႈဆင္ျခင္ သိျမင္သူကို ေသမင္း မျမင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။

(( ရုပ္နာမ္အစုအေဝးျဖစ္တဲ့ေလာကကို
ေရျမဳပ္ေရပြက္လိုပဲ ျဖစ္ပ်က္တတ္တယ္။
တံလွ်ပ္လုိပဲ အႏွစ္မရိွဘဲ အထင္လြဲမွားေစတတ္တယ္ လို႕ ရႈျမင္ဆင္ျခင္သူကို
ေသမင္း မျမင္ေတြ႕ႏုိင္ပါဘူး။ ))

၁၇၀. ပဉၥသတဝိပႆကဘိကၡဳဝတၳဳ (၁၇ဝ)
ယထာ ပုဗၺဳဠကံ  ပေႆ၊ ယထာ ပေႆ မရီစိကံ။
ဧဝံ ေလာကံ အေဝကၡႏၲံ၊ မစၥဳရာဇာ န ပႆတိ။

170. One who looks upon the world as a bubble and a mirage,
him the King of Death sees not.

သေဘာမွန္သိ၊ မကပ္ၿငိ၊ ေသာကၿငိမ္းေလ၏ ( ဓ- ၁၇၁ )
လာၾကပါ။
ဆန္းဆန္းၾကယ္ၾကယ္ (ေပါင္းစပ္စုစည္း ျပဳျပင္ထားတဲ့) ဘုရင့္ရထားလိုပါပဲ။
(ရုပ္နာမ္ႏွစ္ျဖာ ေပါင္းစပ္ကာ ခႏၶာေခၚရ) ဒီေလာကကို
(ေစ့စပ္ေသခ်ာ ဉာဏ္နဲ႕) ၾကည့္ရႈပါ။
(ရုပ္နာမ္အစုအေဝးျဖစ္တဲ့) ေဟာဒီေလာကမွာ
လူမိုက္ေတြဟာ (စြဲလမ္းစိတ္နဲ႕ အငမ္းမရ) ပူပန္ႏြမ္းလ် နစ္ျမဳပ္ၾကပါတယ္။
(ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး သေဘာတရားကို ခြဲျခားသိျမင္)
ပညာရိွသူေတာ္စင္ေတြမွာ ျငိကပ္စြဲလမ္းတာ မရိွပါဘူး။

၁၇၁. အဘယရာဇကုမာရဝတၳဳ (၁၇၁)
ဧထ ပႆထိမံ ေလာကံ၊ စိတၱံ ရာဇရထူပမံ။
ယတၳ ဗာလာ ဝိသီဒႏၲိ၊ နတၳိ သေဂၤါ ဝိဇာနတံ။

171. Come! Behold this world, which is like a decorated royal chariot. Here fools flounder, but the wise have no attachment to it.

အေမွာင္ထဲက ထြက္ခဲ့ၾကပါ ( ဓ- ၁၇၂ )
ဟိုအရင္က ေမ့ေလ်ာ့ခဲ့ေပမယ့္၊ ေနာင္အခါမွာ မေမ့ေလ်ာ့သူဟာ
တိမ္တိုက္က လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ လမင္းၾကီးလို
ဒီေလာကကို ထြန္းလင္းေတာက္ပေစပါတယ္။

၁၇၂. သမၼဇၨနေတၳရဝတၳဳ (၁၇၂)
ေယာ စ ပုေဗၺ ပမဇၨိတြာ၊ ပစၧာ ေသာ နပၸမဇၨတိ။
ေသာမံ ေလာကံ ပဘာေသတိ၊ အဗ႓ာ မုေတၱာဝ စႏၵိမာ။

172. He who having been heedless is heedless no more,
illuminates this world like the moon freed from clouds.

တိမ္ကင္း - လမင္း - အလင္းျဖာေဝ ( ဓ- ၁၇၃ )
ျပဳခဲ့ၿပီးတဲ့ မေကာင္းမႈအကုသိုလ္ကံကို
ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကံႏွင့္ ပိတ္ဆို႕တားျမစ္သူဟာ
တိမ္တိုက္က လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ လမင္းၾကီးလို
ဒီေလာကကို ထြန္းလင္းေတာက္ပေစပါတယ္။

၁၇၃. အဂၤုလိမာလေတၳရဝတၳဳ (၁၇၃)
ယႆ ပါပံ ကတံ ကမၼံ၊ ကုသေလန ပိဓီယတိ ။
ေသာမံ ေလာကံ ပဘာေသတိ၊ အဗ႓ာ မုေတၱာဝ စႏၵိမာ။

173. He, who by good deeds covers the evil he has done,
illuminates this world like the moon freed from clouds.

အလင္းရွာေဖြ လြတ္ေျမာက္ပါေစ( ဓ- ၁၇၄ )
ဒီေလာကဟာ အကန္းပါပဲ။
ဒီေလာကမွာ (ဝိပႆနာဉာဏ္မ်က္စိနဲ႕) ၾကည့္ရႈဆင္ျခင္ ထိုးထြင္းသိျမင္သူဟာ
သိပ္နည္းပါးပါတယ္။
မုဆိုးလက္နက္ပိုက္ကြန္ယက္က လြတ္ထြက္ႏုိင္တဲ့ ငွက္ဟာ နည္းနည္းပဲရိွသလို -
နတ္ျပည္၊ ျဗဟၼာ့ျပည္ (နဲ႕----  နိဗၺာန္) ေရာက္သြားသူဟာ
သိပ္နည္းပါးပါတယ္။

၁၇၄. ေပသကာရဓီတာဝတၳဳ (၁၇၄)
အႏၶဘူေတာ  အယံ ေလာေကာ၊ တႏုေကတၳ ဝိပႆတိ။
သကုေဏာ ဇာလမုေတၱာဝ၊ အေပၸါ သဂၢါယ ဂစၧတိ။

174. Blind is the world; here only a few possess insight. Only a few,
like birds escaping from the net, go to realms of bliss.

ေလာကကို လြန္ေျမာက္ျခင္း ( ဓ- ၁၇၅ )
ဟသၤာေတြဟာ ေကာင္းကင္မွာ ပ်ံသန္းၾကပါတယ္။
(ဣဒၶိပါဒ္ေလးပါး ပြားမ်ားထားသူ) တန္ခိုးရွင္ေတြဟာ ေကာင္းကင္မွာ သြားလာၾကပါတယ္။
ဝိပႆနာပညာရိွသူေတြဟာ
မာရ္မင္းႏွင့္ သူ႕အေပါင္းအပါစစ္တပ္ၾကီးကို ေအာင္ႏုိင္ၿပီး
ေလာက က ထြက္ေျမာက္ၾကပါတယ္။

၁၇၅. တႎသဘိကၡဳဝတၳဳ (၁၇၅)
ဟံသာဒိစၥပေထ ယႏၲိ၊ အာကာေသ ယႏၲိ ဣဒၶိယာ။
နီယႏၲိ ဓီရာ ေလာကမွာ၊ ေဇတြာ မာရံ သဝါဟိနႎ  ။

175. Swans fly on the path of the sun; men pass through the air by psychic powers; the wise are led away from the world
after vanquishing Mara and his host.

ေနာက္ဘဝမယံုသူ မေကာင္းတာအကုန္ လုပ္ရဲသည္ ( ဓ- ၁၇၆ )
သစၥာတရားကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆိုတတ္တဲ့၊
တမလြန္ေလာကကို
(ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ လံုးဝ ထည့္မစဥ္းစားဘဲ) လႊင့္ပစ္ထားသူအတြက္
မျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ မေကာင္းမႈဆိုတာ မရိွေတာ့ပါဘူး။

၁၇၆. စိဉၥမာဏဝိကာဝတၳဳ (၁၇၆)
ဧကံ ဓမၼံ အတီတႆ၊ မုသာဝါဒိႆ ဇႏၲဳေနာ။
ဝိတိဏၰပရေလာကႆ၊ နတၳိ ပါပံ အကာရိယံ။

176. For a liar who has violated the one law (of truthfulness)
who holds in scorn the hereafter, there is no evil that he cannot do.

' ဗာလ ' ဟာ  ' ဒါန ' ကို ' သာဓု ' မေခၚႏိုင္ပါ ( ဓ- ၁၇၇ )
(ဝန္တိုႏွေျမာတတ္သူ)ကပ္ေစးနဲသူဟာ စင္စစ္- နတ္ျပည္ကို မေရာက္ႏုိင္ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့-
လူမိုက္ေတြဟာ အလွဴဒါနကို မခ်ီးမြမ္းႏုိင္ၾကပါဘူး။
ပညာရိွပဲ အလွဴဒါနကို ဝမ္းသာၾကည္ျဖဴ သာဓုေခၚႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ပဲ သူတုိ႕ဟာ ေနာက္ဘဝမွာလည္း ခ်မ္းသာၾကပါတယ္။

၁၇၇. အသဒိသဒါနဝတၳဳ (၁၇၇)
န  ေဝ ကဒရိယာ ေဒဝေလာကံ ဝဇႏၲိ၊ ဗာလာ ဟေဝ နပၸသံသႏၲိ ဒါနံ။
ဓီေရာ စ ဒါနံ အႏုေမာဒမာေနာ၊ ေတေနဝ ေသာ ေဟာတိ သုခီ ပရတၳ။

177. Truly, misers fare not to heavenly realms; nor, indeed, do fools praise generosity. But the wise man rejoices in giving,
and by that alone does he become happy hereafter.

ျမတ္ေသာတာပန္ ( ဓ- ၁၇၈ )
ေျမျပင္တစ္ခုလံုးကို အစိုးရတဲ့ စၾကဝေတးမင္းၾကီးထက္၊
နတ္ျပည္ ျဗဟၼာ့ျပည္ သြားေရာက္ရတာထက္၊
တစ္ေလာကလံုးကို အစိုးရတာထက္၊
ေသာတာပတၱိဖိုလ္ က ပိုျမင့္ျမတ္ပါတယ္။

၁၇၈. အနာထပိ႑ိကပုတၱကာလဝတၳဳ (၁၇၈)
ပထဗ်ာ ဧကရေဇၨန၊ သဂၢႆ ဂမေနန ဝါ။
သဗၺေလာကာဓိပေစၥန၊ ေသာတာပတၱိဖလံ ဝရံ။

178. Better than sole sovereignty over the earth,
better than going to heaven, better even than lordship over all the worlds is the supramundane Fruition of Stream Entrance.

(( မွတ္စု ၁၃။ ။ ေလာကမွာ ေနရင္ေတာ့ ေလာကဓံေတြ ခံရမွာပါပဲ။

ပိုက္ကြန္မွာမိေနတဲ့ငွက္ လြတ္ထြက္ဖို႕ခက္သလုိ -
ေလာက က လြတ္ထြက္ဖို႕ ခက္ပါတယ္။

ျမတ္ဗုဒၶ အစရိွတဲ့ သူေတာ္ေကာင္းေတြဟာ
ေလာက ကေန လြတ္ထြက္ႏုိင္ၾကပါတယ္။
ေလာကကို လြန္ေျမာက္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ေလာကထက္ သာလြန္မြန္ျမတ္ၾကပါတယ္။

လမင္းဟာ ညခင္းကို အလွဆင္သလို -
ျမတ္ဗုဒၶနဲ႕ သူေတာ္ေကာင္းေတြဟာ
ေမွာင္မုိက္ေနတဲ့ အကန္းေလာကၾကီးကို
ေအးေအးျမျမ အလင္းေရာင္ေပးၾကပါတယ္။ ))

ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ ၁၂

ဓမၼပဒအေဖာ္မြန္ - ၁၂
ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓမၼပဒ ၁၂။ အတၱဝဂၢ၊ မိမိကိုယ္တိုင္

တကယ္ခ်စ္ရင္ ေကာင္းေကာင္းေန၊ စင္စင္ၾကယ္ၾကယ္ေန ( ဓ- ၁၅၇ )
ကို္ယ့္ကိုယ္ကို ခ်စ္တယ္ဆိုရင္
(မေကာင္းမႈေတြမျပဳဘဲ) ေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါတယ္။
(ေကာင္းမႈေတြျပဳၿပီး) ေကာင္းေကာင္း ေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါတယ္။
အရြယ္သံုးပါး (အနည္းဆံုး) တစ္ပါးပါးမွာ
ပညာရိွဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို (ျဖဴစင္ၾကယ္ေအာင္) သုတ္သင္သန္႕ရွင္းသင့္ပါတယ္။

၁၅၇. ေဗာဓိရာဇကုမာရဝတၳဳ(၁၅၇)
အတၱာနေၪၥ ပိယံ ဇညာ၊ ရေကၡယ် နံ သုရကၡိတံ။
တိဏၰံ အညတရံ ယာမံ၊ ပဋိဇေဂၢယ် ပ႑ိေတာ။

12. Attavagga: The Self 157. If one holds oneself dear, one should diligently watch oneself.
Let the wise man keep vigil during any of the three watches of the night.
b b b

သူ႕ကိုျပင္ခ်င္ ကိုယ့္ကို အရင္ျပင္ ( ဓ- ၁၅၈ )
မိမိကိုယ္ကို အရင္ပထမ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေနပါ။
ၿပီးမွ သူတပါးကို ဆံုးမပါ။
ပညာရိွဟာ (အျပစ္တင္ခံရလို႕) မညစ္ႏြမ္းသင့္ပါဘူး။

၁၅၈. ဥပနႏၵသက်ပုတၱေတၳရဝတၳဳ(၁၅၈)
အတၱာနေမဝ ပဌမံ၊ ပတိ႐ူေပ နိေဝသေယ။
အထညမႏုသာေသယ်၊ န ကိလိေႆယ် ပ႑ိေတာ။

158. One should first establish oneself in what is proper; then only should one instruct others. Thus the wise man will not be reproached.

A
မိမိကိုယ္ကို ေကာင္းေအာင္ၾကိဳးစားမည္။ ( ဓ- ၁၅၉ )
သူတပါးကို ဆံုးမညႊန္ျပသလိုပဲ
ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္း ဆံုးမလိုက္နာသင့္ပါတယ္။
စင္စစ္- ကိုယ့္ကိုယ္ကို လိမၼာယဥ္ေက်းေအာင္
ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆံုးမထားသင့္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုဆံုးမႏုိင္ဖို႕ ခက္ခဲလွပါတယ္။

၁၅၉. ပဓာနိကတိႆေတၳရဝတၳဳ(၁၅၉)
အတၱာနေၪၥ တထာ ကယိရာ၊ ယထာညမႏုသာသတိ။
သုဒေႏၲာ ဝတ ဒေမထ၊ အတၱာ ဟိ ကိရ ဒုဒၵေမာ။

159. One should do what one teaches others to do; if one would
train others, one should be well controlled oneself.
Difficult, indeed, is self-control.

ကိုယ္သာလွ်င္ ကို္ယ့္ဘဝရဲ႕ ပဲ့ကိုင္ရွင္ ( ဓ- ၁၆၀ )
ကိုယ္သာ ကိုယ့္ရဲ႕ အားကိုးရာပါ။
အျခားသူေတြဟာ ဘယ္မွာ အားကိုးရာ ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလဲ ?
ကို္ယ့္ကို္ယ္ကို လိမၼာယဥ္ေက်းေအာင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆံုးမရင္
အလြန္ရခဲလွတဲ့ မွီခိုအားကိုးရာကို ရႏုိင္ပါတယ္။

၁၆၀. ကုမာရကႆပမာတုေတၳရီဝတၳဳ (၁၆ဝ)
အတၱာ ဟိ အတၱေနာ နာေထာ၊ ေကာ ဟိ နာေထာ ပေရာ သိယာ။
အတၱနာ ဟိ သုဒေႏၲန၊ နာထံ လဘတိ ဒုလႅဘံ။

160. One truly is the protector of oneself;
who else could  the protector be?
With oneself fully controlled, one gains a mastery that is hard to gain.
a

ကင္ဆာဆဲလ္ လို အကုသိုလ္ ( ဓ- ၁၆၁ )
ေက်ာက္မွာျဖစ္တဲ့ စိန္ဟာ
တည္မွီရာေက်ာက္ကို ထြင္းေဖာက္ဖ်က္ဆီးပစ္သလို -
ကိုယ္ျပဳခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈ၊ ကို္ယ့္မွာျဖစ္တဲ့ အကုသိုလ္ကံဟာ
ပညာမဲ့တဲ့ကိုယ့္ကိုပဲ ေမႊေႏွာက္ဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္။

၁၆၁. မဟာကာလဥပါသကဝတၳဳ(၁၆၁)
အတၱနာ ဟိ ကတံ ပါပံ၊  အတၱဇံ အတၱသမ႓ဝံ။
အဘိမတၳတိ ဒုေမၼဓံ၊  ဝဇိရံဝသၼမယံ မဏႎ။

161. The evil a witless man does by himself, born of himself and produced by himself, grinds him as a diamond grinds a hard gem.

ကိုယ့္ႏြယ္ ကို္ယ္ပ်ိဳး၊ ကိုယ့္ၾကိဳး ကိုယ္စြပ္ ( ဓ- ၁၆၂ )
မာေလာႏြယ္ဟာ သူမွီရာ သစ္ပင္ကို လႊမ္းမိုးရစ္ပတ္ ဖ်က္ဆီးပစ္သလို -
(တဏွာဟာ) တဏွာေၾကာင့္ သီလအျမဲပ်က္ေနသူကို လႊမ္းမိုးဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္။
(တဏွာလႊမ္းမိုးခံရသူဟာ)
ရန္သူ႕အလိုက် မိမိကိုယ္မိမိ (ဆံုးရံႈးနစ္နာေအာင္) ဖ်က္ဆီးပစ္ပါတယ္။

၁၆၂. ေဒဝဒတၱဝတၳဳ(၁၆၂)
ယႆ အစၥႏၲဒုႆီလ်ံ၊ မာလုဝါ သာလမိေဝါတၳတံ။
ကေရာတိ ေသာ တထတၱာနံ၊ယထာ နံ ဣစၧတီ ဒိေသာ ။

162. Just as a single creeper strangles the tree on which it grows,
even so, a man who is exceedingly depraved harms himself
as only an enemy might wish.

မေကာင္းတာလုပ္ဖို႕လြယ္၊ ေကာင္းတာလုပ္ဖို႕ ခက္လွတယ္။ ( ဓ- ၁၆၃ )
(အျပစ္ရိွလို႕ အပါယ္လားေၾကာင္း) မေကာင္းမႈေတြ၊
ကိုယ့္အက်ိဳးစီးပြားမဲ့ေစတဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္ဖို႕ လြယ္ပါတယ္။
(အျပစ္ကင္းလို႕ လူ၊နတ္၊  နိဗၺာန္ ေရာက္ေၾကာင္း) ေကာင္းမႈေတြ၊
ကိုယ့္အက်ိဳးစီးပြား တိုးမ်ားေစတဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္ဖို႕ သိပ္ခက္ခဲပါတယ္။

(( သူေတာ္ေကာင္းဟာ ေကာင္းတာလုပ္ဖို႕ လြယ္ပါတယ္။
လူယုတ္မာဟာ ေကာင္းတာလုပ္ဖို႕ ခက္ပါတယ္။ ))

၁၆၃. သံဃေဘဒပရိသကၠနဝတၳဳ(၁၆၃)
သုကရာနိ  အသာဓူနိ၊ အတၱေနာ အဟိတာနိ စ။
ယံ ေဝ ဟိတၪၥ သာဓုၪၥ၊ တံ ေဝ ပရမဒုကၠရံ။

163. Easy to do are things that are bad and harmful to oneself.
But exceedingly difficult to do are things that are good and beneficial.

G

အယူမွား အပူမ်ား၊ အပါယ္သြား ( ဓ- ၁၆၄ )
မေကာင္းတဲ့ အယူမွားကို တည္မွီၿပီး - တရားမသိ၊ ပညာမရိွသူဟာ
တရားနွင့္ေနတဲ့၊ ပူေဇာ္အထူးကို ခံထိုက္တဲ့ ဘုရားရွင္ႏွင့္ အရိယာသူေတာ္စင္ေတြရဲ႕
အဆံုးအမသာသနာေတာ္ကို တားျမစ္ပယ္ဖ်က္ ကန္႕ကြက္တတ္ပါတယ္။
ဝါးသီးဟာ ဝါးပင္ကို သတ္ဖို႕ ျဖစ္လာသလို
အယူအဆမွားဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဖ်က္ဆီးဖို႕ ျဖစ္လာတာပါ။

၁၆၄. ကာလေတၳရဝတၳဳ(၁၆၄)
ေယာ သာသနံ အရဟတံ၊ အရိယာနံ ဓမၼဇီဝိနံ။
ပဋိေကၠာသတိ ဒုေမၼေဓာ၊ ဒိ႒ႎ နိႆာယ ပါပိကံ။
ဖလာနိ က႒ကေႆဝ၊ အတၱဃာတာယ ဖလႅတိ။

164. Whoever, on account of perverted views, scorns the Teaching of the Perfected Ones, the Noble and Righteous Ones—that fool,
like the bamboo, produces fruits only for self-destruction.

N

ကိုယ္သာလွ်င္ ကိုယ့္ဘဝရဲ႕ ဖန္တီးရွင္ ( ဓ- ၁၆၅ )
မိမိဟာ မေကာင္းမႈကို ျပဳလုပ္တယ္ဆိုရင္ မိမိကိုယ္တုိင္ပဲ ညစ္ႏြမ္းပူပန္ရပါတယ္။
မိမိဟာ မေကာင္းမႈကို မျပဳရင္ မိမိကိုယ္တုိင္ပဲ စင္ၾကယ္(ခ်မ္းေျမ႕)ရပါတယ္။
သန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ျခင္း၊ ညစ္ႏြမ္းေပတူးျခင္းဟာ
မိမိကိုယ္တုိင္ ျပဳလုပ္တာပါပဲ။
(( စင္ၾကယ္တဲ့ကုသိုလ္ႏွင့္ မစင္ၾကယ္တဲ့အကုသိုလ္ဟာ
ျပဳလုပ္သူ အသီးသီးမွာ အက်ိဳးေပးၾကတာပါ။ ))
အျခားသူက ကိုယ့္ကုိ (သီလ သမာဓိ ပညာ သိကၡာသံုးပါး ကိုယ္စားက်င့္ေပးၿပီး)
မသုတ္သင္ မသန္႕စင္ေပးႏုိင္ပါဘူး။
(( အျခားသူက ကိုယ့္ကို အကုသိုလ္မႈ ကို္ယ္စားျပဳၿပီး
ညစ္ႏြမ္းပူပန္ေအာင္ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါဘူး။ ))

၁၆၅. စူဠကာလဥပါသကဝတၳဳ(၁၆၅)
အတၱနာဟိ ကတံ  ပါပံ၊အတၱနာ သံကိလိႆတိ။
အတၱနာ အကတံ ပါပံ၊ အတၱနာဝ ဝိသုဇၩတိ။
သုဒၶီ အသုဒၶိ ပစၥတၱံ၊ နာေညာ အညံ  ဝိေသာဓေယ။

165. By oneself is evil done; by oneself is one defiled.
By oneself is evil left undone; by oneself is one made pure.
Purity and impurity depend on oneself; no one can purify another.

e e e

ႏွစ္ဖက္ျမင္ (ဓ- ၁၆၆ )
အျခားသူေတြရဲ႕ အက်ိဳးမ်ားစြာအတြက္
ကိုယ့္ရဲ႕ အက်ိဳးကို မဆုတ္ယုတ္ေစသင့္ပါဘူး။
ကိုယ့္အက်ိဳးကို ေကာင္းေကာင္းသိျမင္ၿပီး
(ရဟႏၱာျဖစ္တဲ့အထိ) ကိုယ့္အက်ိဳးရိွေအာင္
ေလ့လာအားထုတ္ ၾကိဳးစားသင့္ပါတယ္။

၁၆၆. အတၱဒတၱေတၳရဝတၳဳ(၁၆၆)
အတၱဒတၳံ ပရေတၳန၊ ဗဟုနာပိ န ဟာပေယ။
အတၱဒတၳမဘိညာယ၊ သဒတၳပသုေတာ သိယာ။

166. Let one not neglect one’s own welfare for the sake of another, however great. Clearly understanding one’s own welfare,
let one be intent upon the good.

H
Aအရွင္ဉာဏဝရ(ပါရမီ) ပူေဇာ္ပါသည္။ A